Internet jest zbiorem tysięcy różnych sieci komputerowych komunikujących się ze sobą za pośrednictwem wspólnego protokołu komunikacyjnego TCP/IP. Internet zaprojektowano tak by w razie awarii części sieci lub któregoś z komputerów macierzystych informacja dotarła do celu wybierając inna niż ta uszkodzona trasę. Protokół TCP/IP zapewnia trwałość i niezawodność komunikacji między komputerami. Zasada działania omawianego protokołu jest bardzo prosta. Przed wysłaniem informacji z jednego komputera do drugiego , jest ona dzielona na ponumerowane, odpowiednio nazwane i zaadresowane pakiety. Komputer-adresat zbiera otrzymane dane i w oparciu o informacje przekazane przez protokół TCP/IP łączy je z powrotem w jedną całość. W przypadku, gdy któryś z pakietów nie dociera do miejsca przeznaczenia, jest on wysyłany jeszcze raz ale tym razem najprawdopodobniej inną trasą.
Internet jest globalnym systemem wymiany informacji, opartym o technologie sieci komputerowych. Na płaszczyźnie software’owej, podstawą funkcjonowania Internetu jest oprogramowanie działające na bazie architektury klient-serwer. Zadaniem programów typu klient jest (na życzenie użytkownika) przesłanie programowi typu serwer żądania wykonania jakiejś konkretnej usługi. Programy typu „serwer” służą do realizacji żądań programów klienckich.
Przykładowo: przeglądarka internetowa (Explorer lub Navigator) zainstalowana na komputerze użytkownika sieci, jako program kliencki, wysyła do zdalnego komputera, wyposażonego w oprogramowanie typu serwer, żądanie wyświetlenia danej strony internetowej – serwer realizuje usługę poprzez odwołanie się do zasobów komputera na którym jest zainstalowany i wysłanie ich programowi typu klient.
Bardzo często, błędnie łączy się pojęcie internetu z pojęciem WWW (World Wide Web).
WWW nie jest siecią (lub zbiorem sieci) komputerową. WWW jest programowym systemem komunikacji oraz wymiany informacji hipertekstowej, używanym w sieci internetowej.
Cechą charakteryzującą WWW jest to, iż zbudowany jest on z hipertekstu, czyli informacji niekoniecznie posiadającej strukturę liniową. Dokumenty WWW tworzą ze sobą swoistą siatkę powiązań (WEB) za pomocą tzw. linków, czyli znajdujących się w jednym dokumencie odwołań do innych dokumentów. Kliknięcie na link powoduje wczytanie i wyświetlenie, przez program kliencki (tu-przeglądarka internetowa), żądanego dokumentu.
Jak już wcześniej napisałem, WWW stanowi system wymiany informacji i komunikacji i jako taki pozwala zarówno na przekaz informacji oraz jej gromadzenie. Te cechy WWW sprawiają, że nie jest on tylko jednostronnym środkiem masowego przekazu, ale systemem umożliwiającym komunikowanie interakcyjne. Używając formularzy HTML, programów CGI oraz środowiska SSI, programista WWW może stworzyć system manipulacji strukturą hipertekstu.
Każdy komputer działający w internecie musi mieć swój unikalny identyfikator. Jest nim tzw. numer IP wyznaczany według hierarchicznego i numerycznego schematu. Dzięki systemowi nazewnictwa domen internetowych DNS istnieje korespondencja pomiędzy numerami IP(np. 130.122.7.9) a zwyczajowymi nazwami adresowymi (np:sci.pl).
Nazwy alfanumeryczne są zdecydowanie łatwiejsze w użyciu, zapamiętaniu i interpretacji niż „czyste” numery IP. Nazwy domen składają się z sekwencji oddzielonych od siebie kropkami. Ciąg znaków umieszczony w szeregu na miejscu pierwszym od prawej jest nadrzędną nazwą domeny. Z reguły określa typ organizacji będącej właścicielem domeny lub kraj z którego pochodzi.
Nazwa domeny | Typ organizacji / kraj |
com | Organizacja typu komercyjnego (commercial) |
edu | Instytucja edukacyjna |
gov | Instytucja rządowa |
mil | Organizacja wojskowa (głównie amerykańskie) |
net | Dostawcy usług sieciowych |
org | Z reguły organizacje non-profit |
Przeglądarki w procesie wyszukiwania i interpretowania informacji sieciowych, korzystają z protokołów i układów adresowych.
Dostęp do informacji zgromadzonych na serwerach internetowych ,w zależności od typu usługi, przeglądarki uzyskują za sprawą zastosowania swoistego dla danego typu usługi zbioru zasad komunikacyjnych (protokołu). Przeglądarki mogą komunikować się z serwerami przy użyciu następujących protokołów :
- HTTP(Hypr Text Transfer Protocol)-Służy do transmisji hipertekstu w sieciach komputerowych.
- FTP(File Transfer Protocol)-Przeznaczony jest do transferu plików.
- GOPHER- Umożliwia dzielenie się informacjami przy wykorzystaniu systemu menu , dokumentów i połączeń z sesjami TELNET.
- NEWS- (Network News Transfer Protocol, NNTP) – Jest to protokół do dystrybucji wiadomości w systemie Usenet. Usenet nie jest siecią komputerową, lecz systemem dla przekazywania opóźnionych w czasie wypowiedzi tekstowych pomiędzy współpracującymi ze sobą komputerami.
Adres odnoszacy się do konkretnego zasobu w internecie określa się jako URL (Uniforme Resource Locator). URL oparty jest o składnię określającą możliwy sposób uzyskania zasobu. Adres URL zawiera ścieżkę dostępu do dokumentu oraz inne informacje np:rodzaj protokołu (uzależniony od typu usługi):
- sci.pl – adres ten odnosi się do komputera sieciowego na którym zainstalowany jest serwer WWW obsługujący domenę pl. Wpisanie tego adresu do przeglądarki przyniesie efekt w postaci załadowania oraz wyświetlenia przez program kliencki dokumentu hipertekstowego o czym świadczy początkowy fragment adresu warunkujący użycie protokołu HTTP.
- ftp2.qdnet.pl – ten URL odnosi się do serwera ftp.
- News:pl.rec.amiga – Jest to URL odnoszący się do usenetowej grupy dyskusyjnej.
Jak już wcześniej napisałem, Internet jest globalnym systemem komunikacji i wymiany informacji . WWW można zasadniczo podzielić na dwie grupy obszarów komunikacyjno/informacyjnych:
- obszary komercyjne w skład których wchodzą między innymi : firmowe serwisy internetowe, handel elektroniczny czy biznesowe systemy wymiany danych .
- obszary niekomercyjne zawierające między innymi serwisy edukacyjne, studia i szkolenia online, internetową ewangelizację, strony organizacji rządowych czy non profit, a nawet akcje charytatywne(np. akcja „Pajacyk 2000’) i wiele innych.
Informacja w WWW najczęściej zorganizowana jest w plikach określanych mianem stron internetowych. Strony mogą zawierać trzy typy prezentacji danych:
- tekst zawierający znaki: litery alfabetu, liczby, wypunktowania itp.
- grafikę czyli tzw.clip arts , zdjęcia, ilustracje, wizualizacje 3d i inne statyczne elementy wizualne.
- multimedia czyli dźwięk, animacje , filmy wideo, przekaz wideo lub audio.
Poza danymi prezentowanymi na stronach WWW na ww. sposoby, serwisy WWW mogą też zawierać programy np.: reagujące na zachowanie odbiorcy strony.
Strony WWW magazynowane są na dyskach twardych komputerów działających jako serwery. Program kliencki(przeglądarka internetowa) wysyła do serwera żądanie wyświetlenia strony internetowej, ten odwołuje się do zasobów komputera, na którym jest zainstalowany i przekazuje przeglądarce kopie żądanych informacji. Przeglądarka interpretuje je i wyświetla w zaprogramowanej formie. Wyświetlenie i interpretacja informacji wysłanych przez serwer do przeglądarki odbywa się na komputerze klienta, czyli użytkownika przeszukującego zasoby sieci. Jeżeli do strony internetowej dołączony jest program, to bardzo często zdarza się, że użytkownik za pośrednictwem klienta, zdalnie uruchamia taki program na platformie serwerowej po czym serwer przesyła przeglądarce jedynie efekt działania takiego programu.
Od początku istnienia WWW liczba dostępnych stron WWW urosła do wielu milionów.
Użyteczność tak ogromnego zbioru danych byłaby zerowa gdyby użytkownicy WWW nie potrafili wypracować modyfikowalnego systemu wyszukiwania konkretnych informacji.
Jednym z często spotykanych sposobów wyszukiwania informacji jest korzystanie z tzw. linków- czyli znajdujących się w obrębie jednej strony WWW odnośników do innych, najczęściej o podobnej tematyce. Zdecydowanie najpopularniejszym sposobem magazynowania informacji o zasobach sieciowych oraz korzystania z tych informacji przy wyszukiwaniu konkretnych danych jest użycie tzw. internetowych systemów wyszukiwawczych . Wyszukiwarki internetowe są programami zintegrowanymi z ogromnymi bazami danych o zasobach sieci. Informacje w systemach wyszukiwawczych są najczęściej katalogowane tematycznie, a ich wyszukiwanie oparte jest o system słów kluczowych i operatorów (and, or itp.). Dodanie nowego hasła do bazy danych wyszukiwarki odbywa się zazwyczaj przez polecenie add przez wypełnienie odpowiedniego ekranowego formularza. Istnieje wiele różnych wyszukiwarek, np. Yahoo, Lycos, Altavista, Infoseek, HotBot, Google lub polska wyszukiwarka Wow (są to tylko rdzenne części ich nazw, np. pełny adres wyszukiwarki Yahoo ma postać – www. yahoo. com).
Na płaszczyźnie użytkowej korzystanie z internetu jest bardzo proste i nie wiąże się z wymogiem posiadania szerokiej, specjalistycznej wiedzy. Aby uzyskać dostęp do internetu przeciętny użytkownik powinien posiadać komputer wyposażony w modem lub kartę sieciową . Po uzyskaniu połączenia z siecią wystarczy uruchomić odpowiednio skonfigurowany program kliencki. Programami najczęściej wykorzystywanymi do korzystania z usług internetowych są Internet Explorer, Netscape Navigator, Outlook Express , Netscape Massenger , przy czym dwa pierwsze służą do przeglądania zasobów WWW zaś pozostałe są klientami usług pocztowych i Usenetu.
Na zakończenie tego krótkiego wprowadzenia, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na kilka cech Internetu, które sprawiają, że tak wyraźnie różni się on od innych środków masowego przekazu.
Pierwsza i w mojej ocenie najważniejszą cechą odróżniającą Internet od innych środków masowego przekazu jest interaktywność medium. Innymi słowy użytkownik ma duży wpływ na tryb wyświetlania żądanych informacji, ale też w środowisku WWW może bezpośrednio modyfikować zawartość np. stron WWW, dostosowując je do swoich potrzeb. Przykładem takiej interaktywności są serwisy WWW, zawierające programy uruchamiane przez użytkownika w trakcie korzystania ze strony. Użytkownik przekazuje takiemu programowi dane wejściowe(np. swój wiek) i otrzymuje odpowiednio obrobione dane wyjściowe( np. data urodzin).
Druga z omawianych cech Internetu to multimedialność . Internet nie posiada ograniczeń w dziedzinie formy przekazywanej informacji. Może to być tekst, ilustracje, dźwięk, obraz zarówno statyczny jak i ruchomy czy przekaz wideo analogiczny (w formie, nie technologii) do telewizyjnego.
Kolejną z cech jest ciągłość czasowa procesu nadawczego. Internet jest dostępny 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i 364 dni w roku.
Z reguły nie istnieją jakieś określone pory nadawania i materiał opublikowany w sieci jest na ogół dostępny o każdej porze dnia, przynajmniej przez jakiś czas.
Na koniec pragnąłbym wymienić jeszcze jedną bardzo ważną cechę Internetu : łatwość publikacji. Praktycznie każdy, bez długotrwałego przygotowania i wiedzy specjalistycznej może stworzyć prosta stronę internetową. Mając gotową stronę, jej publikacja w sieci i udostępnienie masowemu odbiorcy jest również bardzo proste i co najważniejsze – nie musi wiązać się z żadnymi nakładami finansowymi .
Internet jest medium (i zjawiskiem społecznym) które powstało i na przestrzeni 30 lat swego istnienia, ulegało przeobrażeniom w wyniku planowanych działań poprzedzonych pracą koncepcyjną. Innymi słowy najpierw zawsze była idea- postulat i to z reguły nietechniczny lecz społeczno-komunikacyjny(np: koncepcja ogólnoświatowego systemu dostępu do zasobów literackich XANADU), potem zaś rozwiązania techniczne konstruowane jako odpowiedź na ten postulat.
Można chyba bez cienia przesady powiedzieć, że historia Internetu jest historią wizjonerów.
Vannevar Bush, Ted Nelson, Tim Barners-Lee czy Marc Andreesen, to tylko niektóre z nazwisk ludzi, którzy swoimi koncepcjami z pogranicza informatyki, socjologii, psychologii czy filozofii przyczynili się do rozwoju sieci internetowej na płaszczyznach: technologicznej i społecznej. Kolejna część mojej pracy poświęcona jest ww. autorom i zawierać będzie ogólne omówienie historii Internetu.